برآورد نیاز آبی گندم زمستانه دشت گرگان در شرایط تغییر اقلیم

پدیده تغییر اقلیم، با افزایش تقاضای آب به­خصوص در بخش کشاورزی، مدیریت منابع آبی را به شدت با چالش مواجه کرده است. گندم جزء محصولات اصلی و استراتژیک در سراسر جهان و علی­الخصوص کشور ایران است. در این تحقیق به شبیه­سازی اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی گندم زمستانه رقم کوهدشت در دشت گرگان با استفاده از داده­های تاریخی 1985 تا 2005 پرداخته شد. پارامترهای مورد نیاز جهت محاسبه نیاز آبی گیاه تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل SDSM و داده­های مدل CanESM2 تحت سه سناریوی انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 در چهار بازه زمانی (2039-2020)، (2059-2040)، (2079-2060) و (2099-2080) ریزمقیاس شدند. مدل هارگریوز-سامانی که متغیرهای ورودی کمتری نسبت به مدل فائو-پنمن-مونتیث دارد، جهت ریزمقیاس نمایی نیاز آبی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار نیاز آبی سالانه گندم زمستانه تحت RCP2.6 برابر 403 و 286 میلی­متر به ترتیب مربوط به بازه‌های (2059-2040) و (2039-2020) است. همچنین این مقادیر در RCP4.5 برابر 361 و 336 میلی­متر به ترتیب مربوط به بازه­های (2039-2020) و (2059-2040) و در RCP8.5 برابر 336 و 199 میلی­متر به ترتیب در بازه­های (2039-2020) و (2079-2060) پیش­بینی شد. طول دوره رشد در هر سه سناریوی مورد بررسی کاهش می­یابد و روند کاهشی آن، در RCP8.5 شدیدتر از RCP4.5 است. به ‌طور کلی بر اساس نتایج این تحقیق انتظار می­رود که تغییرات اقلیمی با کاهش میزان تجمعی نیاز آبی گندم زمستانه باعث کاهش میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در دشت گرگان شود.